NGUỒN:
– Takashi Nagai có thể sẽ được tuyên thánh
Lúc 11 giờ 02 phút sáng ngày 9 tháng 8 năm 1945, một quả bom nguyên tử đã phát nổ ngay trên Nhà thờ Chính tòa Thánh Mẫu Maria, thuộc ngoại ô Urakami của Nagasaki. Tòa nhà bằng gạch theo phong cách tân Roman sụp đổ tức khắc, bị thiêu rụi, nghiền nát và khiến hai linh mục đang ngồi tòa giải tội cùng một số tín hữu hoá thành tro bụi.
Trong bán kính một cây số từ tâm vụ nổ còn có Nhà tù Nagasaki, Bệnh viện Mitsubishi, Trường Y Nagasaki, Trường Trung học Chinzei, Trường Shiroyama, Trường Khiếm thính, Trường Yamazato, Bệnh viện Đại học Nagasaki, Trường Nam sinh Mitsubishi, Phòng khám Lao Nagasaki, và Trường Nam sinh Keiho.
Vụ nổ đã cướp đi sinh mạng khoảng 70.000 người – tức một phần ba dân số Nagasaki. Con số này lớn hơn nửa số binh sĩ Mỹ (106.000 người) tử trận tại Mặt trận Thái Bình Dương trong suốt Thế chiến II – nhưng hầu hết nạn nhân tại Nagasaki là dân thường. Chỉ khoảng 130 người tử nạn hôm ấy là binh sĩ.
Vì sao lại là Nagasaki?
Các nhà sử học cho rằng đó chỉ là sự "xui xẻo". Mục tiêu ban đầu của chiếc B-29 là thành phố Kokura, nhưng do mây mù che khuất nên máy bay bay sang Nagasaki.
Điều này giải thích quả bom rơi ở đâu, nhưng với các Kitô hữu Nhật Bản, câu hỏi "Vì sao lại là Nagasaki?" vẫn day dứt.
Vào thế kỷ XVI, Nagasaki là trung tâm của Kitô giáo Nhật Bản. Sau thời kỳ bách hại khốc liệt, nơi đây đã có vô số vị tử đạo và đạo Công giáo gần như bị xóa sổ. Chỉ ở vài đảo xa thuộc vùng Nagasaki, những "Kitô hữu ẩn trú" mới giữ được đức tin. Sau khi đã chịu bao đau thương, vì sao Nagasaki – với cộng đồng Công giáo nhỏ bé còn sót lại – lại phải hứng chịu quả bom này? Liệu trong tất cả nỗi đau ấy có ý nghĩa gì chăng? Có phải họ đã bị Thiên Chúa ruồng bỏ?
Đây không phải là những câu hỏi của sử gia, vì công việc của họ là tìm sự kiện chứ không tìm ý nghĩa. Ý nghĩa là lĩnh vực của các nhà thần học hoặc các thánh. Và thật lạ lùng, tại Nagasaki khi ấy lại có một con người đủ can đảm tìm kiếm câu trả lời.
Tìm kiếm câu trả lời
Tên ông là Takashi Nagai – một quân nhân, bác sĩ, giảng viên đại học, người chồng, người cha và là nạn nhân sống sót sau vụ nổ bom nguyên tử – người sau này có thể được Giáo hội Công giáo tuyên phong hiển thánh. Tuy ít được biết đến bên ngoài Nhật Bản, đây lại là gương mặt lớn trong Nhật Bản hậu chiến.
Cuốn tiểu sử duy nhất bằng tiếng Anh về ông, A Song for Nagasaki (Khúc ca cho Nagasaki), được một linh mục người Úc từng nhiều năm sống ở Nhật viết năm 1988. Đó là câu chuyện phi thường về một con người có đời sống thiêng liêng và trí tuệ sâu sắc.
Takashi Nagai sinh năm 1908, học y khoa tại Nagasaki. Là sinh viên xuất sắc, ông đáng lẽ sẽ đọc diễn văn tốt nghiệp, nhưng sau một buổi ăn mừng say sưa, ông tỉnh dậy với bệnh viêm màng não và mất thính giác tai phải. Không thể làm lâm sàng, ông chuyển sang chuyên ngành mới mẻ và hấp dẫn lúc đó: y học phóng xạ.
Năm 1933, Nagai nhập ngũ và tận mắt chứng kiến sự tàn bạo của quân đội Nhật tại Mãn Châu. Những cảnh khủng khiếp này – cùng với ảnh hưởng của người bạn gái Công giáo – đã đưa ông từ chỗ vô thần đến với đức tin. Năm 1934, ông lãnh nhận Bí tích Rửa tội và cuối năm ấy kết hôn với cô Midori tại Nhà thờ Chính tòa Urakami.
Ngày 9 tháng 8, Nagai đang làm việc tại Trường Y Đại học Nagasaki, cách tâm nổ 700 mét. Nhiều đồng nghiệp của ông chết ngay lập tức. Một mảnh kính vỡ cắt đứt động mạch thái dương, nhưng ông vẫn kịp cầm máu và chỉ huy việc cấp cứu giữa cảnh hỗn loạn. Ông vắt máu từ băng gạc thành một vòng tròn đỏ trên nền khăn trắng, dựng thành lá cờ Nhật để tập hợp mọi người giữa địa ngục Nagasaki.
Phải mất hai ngày sau ông mới về được nhà để tìm người vợ Midori. Cô ấy đã bị thiêu rụi; chỉ còn tro tàn, vài mảnh xương cháy và tràng hạt bị chảy ra khi cô đang lần hạt đúng lúc bom nổ.
Lời giải thích gây sốc
Những gì ông trải qua đủ để nghiền nát ý chí người mạnh mẽ nhất và khiến người đạo đức nhất cũng phải nghi ngờ về sự công minh của Thiên Chúa. Nagai suy ngẫm: phải chăng đây là điều vô nghĩa hoàn toàn? Hay là dấu chỉ của sự thờ ơ từ Thiên Chúa? Là một lãnh đạo trong cộng đoàn Công giáo địa phương, ông được mời giảng trong Thánh lễ cầu hồn ngày 23 tháng 11. Và điều ông nói đã khiến mọi người sửng sốt:
"Theo tôi, không phải phi hành đoàn Mỹ đã chọn khu phố chúng ta. Chính sự quan phòng của Thiên Chúa đã chọn Urakami và đưa quả bom đến ngay trên mái nhà chúng ta. Há chẳng có mối liên hệ sâu xa nào giữa sự hủy diệt Nagasaki và việc chấm dứt chiến tranh sao? Phải chăng Nagasaki là của lễ được chọn, con chiên không tì vết, bị sát tế làm của lễ toàn thiêu trên bàn thờ hiến tế, để đền thay tội lỗi của muôn dân trong Thế chiến II?"
Một số người nghe đã phẫn nộ: lời đạo đức giả đó sao có thể xóa đi tội ác giết hại hàng chục nghìn thường dân vô tội? Nhưng Nagai tiếp tục:
"Chỉ có lễ toàn thiêu ở Nagasaki là đủ, và chính lúc ấy Thiên Chúa đã soi sáng cho Hoàng đế ban chiếu chỉ chấm dứt chiến tranh. Đoàn chiên Công giáo Nagasaki đã trung thành qua ba thế kỷ bách hại. Trong cuộc chiến vừa qua, họ không ngừng cầu xin hòa bình lâu dài. Đây chính là con chiên tinh tuyền phải được hiến tế làm lễ toàn thiêu trên bàn thờ của Ngài... để hàng triệu sinh mạng được cứu."
Đức tin sau tro tàn
Phần đời còn lại, Nagai suy tư về mầu nhiệm đau khổ cứu độ – trọng tâm của đời sống Kitô hữu. Cuốn sách đầu tay của ông, Tiếng chuông Nagasaki, xoay quanh một sự kiện trong Giáng Sinh đầu tiên sau vụ nổ. Làm sao các Kitô hữu Nhật có thể mừng lễ? Nagai và vài người bạn đào bới đống đổ nát nhà thờ và tìm thấy quả chuông. Họ dựng tạm bằng giá ba chân, và tiếng chuông vang lên khắp Urakami đêm Giáng Sinh. "Ngay cả bom nguyên tử cũng không thể làm câm tiếng chuông của Thiên Chúa," ông viết.
Dù vừa sáng tác vừa viết báo rất nhiều về ý nghĩa của thảm họa và tác hại y khoa của nhiễm xạ, từ năm 1946 ông đã là một bệnh nhân liệt giường cho tới khi qua đời. Ông bị nhiễm xạ không chỉ từ bom mà còn do làm việc với tia X ở bệnh viện.
Ngôi lều nhỏ giữa đống hoang tàn – nơi ông sống cùng hai con sống sót – được ông đặt tên Nyokodo ("yêu người như chính mình") đã trở thành điểm hành hương (nay là bảo tàng). Cuốn sách bán chạy nhất của ông – kết hợp giữa trực giác thi ca, suy tư Kitô giáo và nét hài hước mộc mạc – đã khích lệ người Nhật trong cơn tuyệt vọng. Báo chí gọi ông là "Gandhi của Nyokodo". Các vị khách đến thăm gồm Helen Keller, Hoàng đế Nhật, đặc sứ của Giáo hoàng, Hồng y Gilroy (Úc)... Một đạo diễn Nhật đã chuyển Tiếng chuông Nagasaki thành phim. Nhưng Nagai hầu như không bận tâm đến danh tiếng – và cũng chẳng còn bao lâu để hưởng. Ông qua đời ngày 1 tháng 5 năm 1951, hưởng dương 43 tuổi.
Năm 2021, Nagai cùng người bạn đời được tuyên phong bậc Tôi tớ Chúa.
Nguồn:Aleteia.org
Đình Chẩn chuyển ngữ.
